ƏKS GÖSTƏRİŞLƏR VAR. MÜTƏXƏSSİSLƏ MƏSLƏHƏTLƏŞMƏK LAZIMDIR
RF-də ən çox satılan antihistamin preparat (pərakəndə satış həcminə görə) "Sistemli istifadə üçün antihistamin preparatlar" qrupunda, yanvar 2015 - may 2022 dövrü üçün IQVIA, Retail audit 01.2015-05.2022 məlumatlarına əsasən.
PubMed beynəlxalq bazasında xloropiraminin klinik istifadəsi ilə bağlı ilk məqalə 1962-ci ilə aiddir. FAGERBERG E, NOVIK A, SAHL R, STAHLE J. [Vazomotor rinitin yeni müalicəsi. Xloropiramin-imipramin ilə ikiqat kor test]. Praxis. 1962 May 31;51:567-71. Alman. PMID: 13891295.
PubMed beynəlxalq bazasında 87 məqalə və yerli eLibrary-də 35 məqalə (PubMed Elmi Elektron Kitabxanası [Elektron resurs], 04 avqust 2022. URL: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/?term=chloropyramine ; Elibrary Elmi Elektron Kitabxanası [Elektron resurs], 04 avqust 2022. URL: https://www.elibrary.ru/query_results.asp).
09.01.2014-cü il tarixli Roshydromet-in 1 nömrəli əmri "Rusiya Antarktida ekspedisiyasının tərkibinə daxil olan şəxslərin pulsuz qida, geyim və dərman vasitələri ilə təmin edilmə normalarının təsdiqi haqqında"
14.04.2011-ci il tarixli RF Hökumətinin 270 nömrəli qərarı (06.03.2015-ci il redaksiyası) "Rusiya Federasiyası Daxili İşlər Nazirliyinin daxili qoşunlarının tibbi təyinatlı məmulatlar, dərman vasitələri və tibbi texnika ilə təmin edilməsi qaydası və normaları haqqında"
12.10.2019-cu il tarixli RF Hökumətinin 2406-r nömrəli sərəncamı (30.03.2022-ci il redaksiyası) Tibbi yardım göstərilməsi üçün zəruri olan həyati vacib və ən vacib dərman vasitələrinin siyahısının, həmçinin tibbi istifadə üçün dərman vasitələrinin siyahılarının və tibbi yardım üçün zəruri olan minimum dərman vasitələri çeşidinin təsdiqi haqqında>
Allergiya — immun sisteminin bəzi maddələrə qarşı kəskin reaksiyasıdır. Bu maddələrə tibbi dildə allergen deyilir. Allergenlərə bitki tozu, küf, heyvan epitelisi, ev tozu, qida məhsulları, dərmanlar, kosmetika və dəri ilə təmasda olan maddələr aid ola bilər. Allergiya çox yayılmış və ciddi bir problemdir3.
Allergenlə təmasdan sonra immun sistemi xüsusi molekullar — immunoqlobulin E istehsal edir. Məhz bu molekullar qana histamin və digər maddələrin ifrazını stimullaşdırır və allergiya simptomlarının yaranmasına səbəb olur.
Allergiyanın inkişafı
Allergiyanın simptomları
Simptomlar allergenin növündən və orqanizmə daxil olma yolundan asılıdır — havadan, dəri vasitəsilə, mədə-bağırsaq traktından (qida və ya dərmanlarla), birbaşa qana (həşərat sancması və ya inyeksiya zamanı).
Burun və gözlərlə bağlı simptomlar əsasən inhalyasiya olunan allergenlərlə əlaqədardır:
göz yaşarması, qaşınma, bol ifrazat
asqırma
yorğunluq
Dəri allergiyasının ən çox rast gəlinən simptomları səpkilər və qaşınmadır.
Qida allergiyası tez-tez mədə-bağırsaq traktı simptomları ilə özünü göstərir: ürəkbulanma, qarın ağrısı, köp, ishal.
Həşərat sancması və ya qana dərman preparatı-trigerin daxil olması zamanı müxtəlif intensivlikdə simptomlar yarana bilər: yüngüldən orta-ağır və hətta ağır formaya qədər.
Allergiya nədir — qısa videoda baxın:
Videodan öyrənəcəksiniz: allergiya nədir, niyə yaranır, necə təzahür edir və allergik reaksiyaların müalicəsində hansı preparatlardan istifadə olunur.
Allergik reaksiyanın ən ağır forması anafilaksiyadır, bu zaman bütün orqan və sistemlər zərər görür və aşağıdakı simptomlar müşahidə oluna bilər:
bütün bədəndə səpkilər və qaşınma
öskürək, nəfəs almaqda çətinlik
boğazda şişkinlik hissi, udqunma çətinliyi
üz, göz, dodaq və dilin şişməsi
ətraflarda, dodaqlarda, başda keyimə və iynələnmə hissi
Anafilaksiya — həyati təhlükə yaradan vəziyyətdir və dərhal təcili tibbi yardım çağırılmalıdır.
Allergiya dərmanları
Ümumilikdə, allergiyanı tamamilə aradan qaldıran müalicə yoxdur. Lakin bir sıra dərman preparatları mövcuddur ki, onlar burun tıxanıqlığı, axıntı, göz qaşınması, səpkilər və şişkinlik kimi allergiya simptomlarını yüngülləşdirir. Allergiya dərmanları antihistamin preparatları, dekongestantlar, kortikosteroidlər və digər dərman növləri ilə təmsil olunur4.
Allergiya dərmanları haqqında qısa videoya baxın:
Videoda kəskin allergik reaksiyaların səbəbləri, onların təzahürləri və qəfil allergik reaksiyalarla mübarizə aparmağa kömək edən dərman növləri barədə məlumat verilir.
Antihistamin preparatlar
Antihistamin preparatlar — allergiyanın ən geniş yayılmış müalicə üsuludur. Bu preparatlar immun sisteminin zərərli maddə ilə təmasda olduğu zaman ifraz olunan histaminin təsirini bloklayır. Histaminin ifrazı nəticəsində damarlar genişlənir, dəri şişir. Bu, orqanizmin potensial təhlükəli maddələrdən qorunma üsuludur. Lakin allergiyada orqanizm səhvən zərərsiz bir maddəni (məsələn, çiçək tozu, toz, heyvan tükü) təhlükə kimi qəbul edir və histaminin ifrazını stimullaşdırır. Məhz histamin allergik reaksiyalara və simptomlara — burun və göz axıntısı, qaşınma, asqırma və dəri səpkilərinə səbəb olur. Antihistamin preparatlar bu prosesi dayandıra bilər. Bu dərmanları allergenlə təmasdan əvvəl və ya allergik reaksiya başladıqdan dərhal sonra qəbul etmək olar. Hazırda bu dərmanlar iki nəsildə mövcuddur: birinci və ikinci nəsil1.
Birinci nəsil preparatlardan biri Suprastin®-dir. Bu vasitə qəfil yaranan kəskin allergik reaksiyaların və çox güclü, dözülməz qaşınmanın müalicəsində effektivliyini qoruyur5.
Tabletlər yemək zamanı qəbul edilir, çeynənmədən və bol su ilə udulur.
Müalicə kursunun müddəti simptomlardan, xəstəliyin davametmə müddətindən və gedişindən asılıdır.
Подробную информацию смотрите в полной инструкции по применению.
Antihistamin preparatların inyeksiyası ağır allergik xəstəliklərin müalicəsində həkim tərəfindən aparıla bilər.
Uzunmüddətli allergik proseslərin müalicəsi üçün həkim ikinci nəsil preparatları tövsiyə edə bilər. Məsələn, xroniki allergik konyunktivitin müalicəsi üçün xüsusi yerli antihistamin damcılar mövcuddur.
Antihistamin preparatları qəbul etməzdən əvvəl aşağıdakıları bilmək vacibdir:
Dərmanı necə qəbul etməli — dərmanın nə vaxt qəbul olunmalı olduğunu, yemək zamanı və ya yeməkdən asılı olmayaraq, antihistamin damcı və ya burun spreylərinin düzgün tətbiqi qaydasını bilmək lazımdır.
Neçə qəbul etməli — doza çəki və yaşdan asılıdır.
Nə vaxt qəbul etməli — gündə neçə dəfə və hansı vaxtda qəbul olunmalı (bəziləri yatmazdan əvvəl daha yaxşı təsir edir).
Nə qədər müddət qəbul etməli — bəzi dərmanlar uzun müddət, bəziləri isə yalnız bir neçə gün qəbul oluna bilər.
Artıq doza qəbul edildikdə və ya qəbul unudulduqda nə etməli2.
Beləliklə, antiallergik vasitələr yalnız həkim təyinatı və ya istifadə təlimatına uyğun qəbul edilməlidir.
Antihistamin preparatları qəbul edərkən nəyə diqqət etmək lazımdır
Bütün dərmanlar kimi, antihistamin preparatların da qəbulunda xüsusi göstərişlər var.
Əgər şəxs başqa xəstəliklərin müalicəsi üçün dərman qəbul edirsə, bu barədə həkimə məlumat verməlidir ki, dərmanların qarşılıqlı təsiri barədə tövsiyə alsın. Belə dərmanlara, məsələn, antidepressantlar, mədə xorası üçün dərmanlar, öskürək və soyuqdəymə dərmanları daxildir, çünki onların tərkibində də antihistamin komponentlər ola bilər.
Antiallergik vasitələr qəbul edilərkən spirtli içkilərdən çəkinmək məsləhətdir, çünki bu, yuxu gətirici təsiri artıra və qaraciyərə mənfi təsir göstərə bilər.
Qida qəbulu adətən dərmanların təsirinə təsir etmir, lakin hər bir halda istifadə təlimatına baxmaq və ya həkimlə məsləhətləşmək lazımdır.
Antihistamin preparatları demək olar ki, hər kəs qəbul edə bilər, lakin aşağıdakı hallarda əlavə olaraq mütəxəssisə müraciət etmək lazımdır: — hamiləlik və laktasiya dövrü — uşaq yaşı — digər dərmanların qəbulu — yanaşı xəstəliklər (ürək, böyrək, qaraciyər xəstəlikləri, epilepsiya)
Dərman preparatlarından istifadə etməzdən əvvəl istifadə təlimatı ilə tanış olmaq və həkimlə məsləhətləşmək lazımdır. Əks göstərişlər mövcuddur.
Allergiya simptomlarını aradan qaldırmaq üçün dekongestantlar
Burun damarlarını daraldan damcı və spreylər, yəni dekongestantlar, burun tıxanıqlığını tez aradan qaldırmaq üçün istifadə olunur. Onlar adətən soyuqdəymədə istifadə edilir, lakin bəzən güclü burun tıxanıqlığı zamanı allergik rinitdə də istifadə oluna bilər. Vacib şərt — müalicə müddəti 3–5 gündən çox olmamalıdır.
Leukotrien reseptor blokerləri
Leukotrien reseptor blokerləri orta və yüngül bronxial astmanın və allergik rinitin əlavə nəzarətində istifadə olunur. Leukotrienlər allergenlə təmas zamanı ifraz olunan və tənəffüs yollarında iltihab, selik ifrazının artması və tənəffüs yollarının daralmasına səbəb olan xüsusi molekullardır. Bütün bunlar bronxial astmanın kəskinləşməsinə səbəb olur.
Allergiyanın müalicəsi üçün steroid vasitələr
Hər hansı steroid vasitəni yalnız həkim təyin edə bilər!
Burun üçün kortikosteroid spreylər
Kortikosteroid tərkibli spreylər mövsümi və ilboyu davam edən allergik rinitin müalicəsində təyin oluna bilər. Onlar tənəffüs yollarında iltihabı bloklayır və burun şişkinliyi, tıxanıqlıq, asqırma, burunda qaşınma və axıntı, seliyin boğazın arxa divarına axması kimi simptomları aradan qaldırır. Kortikosteroid spreylər reseptlə satılır və mütəxəssis tərəfindən təyin olunur.
Kortikosteroid kremlər və məlhəmlər
Steroid tərkibli kremlər, məlhəmlər və emulsiyalar atopik dermatit və digər dəri allergiyası təzahürlərinin müalicəsində istifadə olunur. Yerli steroidlərin təsir gücü və dərman forması müxtəlifdir və bu, preparatın təsir gücünə təsir edir. Hansı preparatın uyğun olacağına həkim qərar verir.
İnhalyasiya üçün kortikosteroidlər
İnhalyasiya üçün kortikosteroidlər bu gün bronxial astmada allergik iltihabın müalicəsində ən effektiv vasitələrdir. Bundan əlavə, bu preparatlar bronxlarda selik ifrazını azaldır və xəstənin vəziyyətini yaxşılaşdırır. İnhalyasiya kortikosteroidlərinin istifadəsi bir sıra yan təsirlərə səbəb ola bilər. Belə müalicəni yalnız həkim təyin edə bilər.
Sistemik steroidlər
Allergik xəstəliklərin müalicəsində ən son seçim sistemik steroid preparatlarının istifadəsidir. Bu preparatlar böyrəküstü vəzinin stressə cavab olaraq ifraz etdiyi hormonlara bənzəyir. Bu hormonların əsas təsiri iltihabı azaltmaq və immun cavabı zəiflətməkdir.
Beləliklə, allergiya simptomlarını aradan qaldırmaq üçün bir çox dərman preparatı mövcuddur. Dərman seçimi bir çox amildən asılıdır. Hər bir konkret halı analiz edib effektiv müalicə sxemini yalnız mütəxəssis seçə bilər.
Tez-tez verilən suallar
Allergiyaya qarşı ən effektiv həblər hansılardır?
Elə bir dərman yoxdur ki, hər kəsdə bütün allergiya simptomlarını həmişə effektiv şəkildə aradan qaldırsın. Bəzən optimal variantı tapmaq üçün bir neçə dəfə dərman dəyişmək lazım gəlir.
Hansılar təhlükəsiz dərmanlardır?
Dərman preparatlarının yan təsirləri və əks göstərişləri ola bilər, buna görə istifadə etməzdən əvvəl istifadə təlimatı ilə tanış olmaq və şikayətlərə və simptomlara əsaslanaraq ən təhlükəsiz müalicəni təyin edəcək həkim-mütəxəssislə məsləhətləşmək tövsiyə olunur.
Dərmanlar allergiyanın növündən asılı olaraq fərqlənirmi?
Bəli, müxtəlif hallarda və simptomlarda müxtəlif dərmanlar istifadə olunur. Bunlar müxtəlif nəsil preparatlar ola bilər: həblər, məlhəmlər, göz damcıları, burun spreyləri, inhalyatorlar və hətta iynələr.
Allergiya dərmanlarını uzun müddət qəbul etmək təhlükəsizdirmi?
Əksər allergiya dərmanlarını uzun müddət qəbul etmək olar, bəzən isə bu, hətta vacibdir. Lakin qəbul müddətini yalnız həkim müəyyən etməlidir.
Allergiyanı tamamilə sağaldan dərmanlar varmı?
Təəssüf ki, belə dərmanlar yoxdur. Lakin uzunmüddətli remissiya yaratmağa və xəstəliyə nəzarət etməyə imkan verən metodikalar mövcuddur.
Məqalədəki məlumat həkim məsləhətinin əvəzi deyil.
