Uşaqlarda allergik xəstəliklər getdikcə yayılır. Hazırda təxminən 30–35% uşaqlar allergiyaya meyllidir. Ən çox allergiya ailəsində artıq allergik xəstəliklər olduqda müşahidə edilir.
ƏKS GÖSTƏRİŞLƏR VAR. MÜTƏXƏSSİSLƏ MƏSLƏHƏTLƏŞMƏK LAZIMDIR
RF-də ən çox satılan antihistamin preparat (pərakəndə satış həcminə görə) "Sistemli istifadə üçün antihistamin preparatlar" qrupunda, yanvar 2015 - may 2022 dövrü üçün IQVIA, Retail audit 01.2015-05.2022 məlumatlarına əsasən.
PubMed beynəlxalq bazasında xloropiraminin klinik istifadəsi ilə bağlı ilk məqalə 1962-ci ilə aiddir. FAGERBERG E, NOVIK A, SAHL R, STAHLE J. [Vazomotor rinitin yeni müalicəsi. Xloropiramin-imipramin ilə ikiqat kor test]. Praxis. 1962 May 31;51:567-71. Alman. PMID: 13891295.
PubMed beynəlxalq bazasında 87 məqalə və yerli eLibrary-də 35 məqalə (PubMed Elmi Elektron Kitabxanası [Elektron resurs], 04 avqust 2022. URL: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/?term=chloropyramine ; Elibrary Elmi Elektron Kitabxanası [Elektron resurs], 04 avqust 2022. URL: https://www.elibrary.ru/query_results.asp).
09.01.2014-cü il tarixli Roshydromet-in 1 nömrəli əmri "Rusiya Antarktida ekspedisiyasının tərkibinə daxil olan şəxslərin pulsuz qida, geyim və dərman vasitələri ilə təmin edilmə normalarının təsdiqi haqqında"
14.04.2011-ci il tarixli RF Hökumətinin 270 nömrəli qərarı (06.03.2015-ci il redaksiyası) "Rusiya Federasiyası Daxili İşlər Nazirliyinin daxili qoşunlarının tibbi təyinatlı məmulatlar, dərman vasitələri və tibbi texnika ilə təmin edilməsi qaydası və normaları haqqında"
12.10.2019-cu il tarixli RF Hökumətinin 2406-r nömrəli sərəncamı (30.03.2022-ci il redaksiyası) Tibbi yardım göstərilməsi üçün zəruri olan həyati vacib və ən vacib dərman vasitələrinin siyahısının, həmçinin tibbi istifadə üçün dərman vasitələrinin siyahılarının və tibbi yardım üçün zəruri olan minimum dərman vasitələri çeşidinin təsdiqi haqqında>
Allergiya zamanı immun sistemi zərərsiz maddəni zərərli kimi qəbul edir. Reaksiyalar kaskadının nəticəsində müxtəlif aktiv molekullar, xüsusilə də allergik reaksiyaların simptomlarına əsas məsuliyyət daşıyan histamin azad olur.
Uşaqda allergiyanı nə səbəb ola bilər?
Uşaqlarda allergiyanın yaranmasına səbəb olan əsas təkanverici amillər bunlarda ola bilər1:
küçədə — bitki tozcuqları, həşərat sancmaları
otaqda – ev heyvanları, ev tozu, kif
qida məhsullarında – qoz-fındıq (yer fındığı, fındıq), yumurta, süd və süd məhsulları, buğda, soya, balıq, dəniz məhsulları
dərmanlarda – antibiotiklər, hərarət salıcılar
Uşaqlarda allergik reaksiyalar
Dərhal tipli allergik reaksiyalar adətən uşağın allergen ilə təmasından bir neçə dəqiqə sonra yaranır. Bəzi hallarda simptomlar bir neçə saat sonra meydana çıxa bilər.
Gecikmiş reaksiyalar uşağın allergen ilə təmasından bir neçə gün sonra inkişaf edir.
Uşaqda allergiya simptomları
Allergik xəstəliyin növündən asılı olaraq uşaqlıq dövründə ən çox rast gəlinən allergiya simptomlarını nəzərdən keçirək.
Yüngül və orta ağır allergik reaksiyalar ağır reaksiyalardan daha çox rast gəlinir4. Bununla yanaşı, ağır allergik reaksiyadan ölüm də nadir haldır və bu, yardımın gecikməsi ilə bağlıdır.
Əgər uşaqda allergiyanın hər hansı bir formasının ola biləcəyinə şübhə varsa, diaqnostika və daha sonrakı müalicə üçün təcili həkimə müraciət etmək lazımdır2!
Uşaqlarda allergiyanın diaqnostikası
Lazım gəldikdə həkim allergiyanı aşkar etmək üçün aşağıdakı testləri apara bilər:
Dəri prik-testləri, bunlar zamanı uşağın dərisinə allergen ekstraktının bir damlası qoyulur və sonra bu damlanın içindən dərinin nöqtəvi deşilməsi aparılır. 20 dəqiqədən sonra deşik ətrafında qabarmanın olub-olmamasına görə reaksiyanın yaranma ehtimalı müəyyən edilir.
Qan analizi spesifik E immunoqlobulinlərinə görə də müəyyən maddələrə qarşı allergiyanın olmasını müəyyən edir. Bu cür analiz dərhal baş verən allergik reaksiyalar zamanı informativdir.
Bəzi vəziyyətlərdə instrumental diaqnostika metodları təyin edilə bilər. Xüsusilə, bronxialastmazamanı həkimlər bronxolitik test ilə spiroqrafiya, həmçinin nəfəs verilən havada azot oksidinin səviyyəsini müəyyən edən test tətbiq edirlər. Spiroqrafiya (spirometriya) – tənəffüs yollarının keçiriciliyinin diaqnostikasının ən geniş yayılmış metodudur ki, bu zaman həm tənəffüs həcmləri, həm də nəfəsalma və nəfəsvermənin sürəti ölçülür.
Hazırda IgG-nin təyini, İmmunoxels, sitotoksik test, göz qüzehli qişası ilə test, kinezitest, nəcis və saçların spektral müayinələri kimi testlər geniş populyarlıq qazanıb. Bu testlərin hamısı allergiyanın diaqnostikasında öz dəyərini təsdiq etmir. Yalnız tədqiqatların sübutlu bazasına malik olan metodlar uşağın reaksiya verdiyi allergeni dəqiq aşkar edə bilər və yalnız onlar sərf edilən vaxta, qüvvəyə və vəsaitə dəyər3.
Uşaqlarda allergiyanın müalicəsi
Uşaqlarda yüngül və orta ağır allergik reaksiyaların müalicəsi simptomların intensivliyi və davamlılığından asılıdır.
Uşaqlarda allergiyanın müalicəsi üçün antihistamin preparatları
Qəfilallergik reaksiyaları, o cümlədən güclü dözülməz qaşınmanı aradan qaldırmaq üçün həkim Suprastin istifadəsini tövsiyə edə bilər. Preparatın 3 yaşından istifadəsinə icazə verilir. Bu andan 6 yaşa qədər doza gündə 2 dəfə ½ tablet, 6 yaşdan 14 yaşa qədər gündə 2-3 dəfə ½ tablet, 14 yaşdan 18 yaşa qədər gündə 3-4 dəfə 1 tablet təşkil edir. Kursun müddəti fərdidir, allergiyanın təzahürlərindən asılıdır və müalicə həkimi tərəfindən müəyyən edilir.
Tabletlər yeməklə birlikdə daxilə qəbul edilir, çeynəmədən və kifayət qədər su ilə içilir.
Müalicə kursunun müddəti simptomlardan, xəstəliyin davamlılığından və gedişindən asılıdır.
Ətraflı məlumatı tam istifadə təlimatında görə bilərsiniz.
Qida allergiyasına münasibətdə proqnoz kifayət qədər optimistikdir. 60-80% hallarda yumurta və südə qarşı allergiya 16 yaşa qədər keçib gedir. Qoz-fındıq, balıq, dəniz məhsullarına qarşı allergiya çox vaxt daha ağır təzahürlərə malik olur və bu allergiya zamanı statistika bir qədər fərqlidir: uşaqların 20%-i yer fındığına qarşı qida allergiyasını, 14%-i fındıq və digər qoz-fındığa qarşı, 4-5%-i balıq, molyusklar və xərçəngkimilərə qarşı allergiyadan xilas olurlar5. Digər növ allergiyalara gəldikdə isə, tozcuq allergiyası zamanı heç də bütün hallarda yaş artdıqca simptomların azalması müşahidə edilmir. Tez-tez tozcuq allergiyasının allergik reaksiyaların digər variantlarına transformasiyası baş verir, həmçinin allergenspesifik immunoterapiya aparılmadığı təqdirdə simptomların güclənməsi baş verir5.
Müayinə zamanı uşaqda allergiyaya meylliyi aşkar etmək mümkündürmü?
Bəzən dəri testi və ya E sinfi allergenspesifik immunoqlobulinlərin tədqiqi zamanı xəstədən soruşduqda şübhə olmayan və ya xəstəliyin klinik mənzərəsinə uyğun gəlməyən şeylərə qarşı həssaslıq aşkar edilir. Bu, latent və ya gizli sensibilizasiya adlanır. Bu fenomenə malik olan xəstələrin bir qismində gələcəkdə allergiya simptomları inkişaf edir. Lakin buna heç bir şəkildə təsir etmək mümkün deyil.
Uşaqlarda mövsümi allergiya hansı yaşda özünü göstərməyə başlayır?
Adətən mövsümi allergiyanın simptomları 3 yaş və daha böyük yaşlarda özünü göstərməyə başlayır.
Uşaqlarda çarpaz allergiya nədir?
Çarpaz allergiyanın fenomeni müxtəlif maddələrdə olan oxşar zülal molekullarından ibarətdir. Bu çox vaxt tozcuq allergiyası zamanı baş verir. Çoxlu sayda çarpaz reaksiya verən məhsullar məlumdur. Məsələn, tozağacı – alma, şaftalı, ambrozia – balqabaq, qovun, taxıl – yerkökü, kərəviz. Həmçinin ev tozu gənələri və xərçəngkimilər, molyusklar və krevetkalar, toyuq yumurtaları və toyuq əti, inək südü və mal əti arasında çarpaz reaktivlik qeyd olunur.
